Ciekawostki, zabawy oraz inspiracje Wielkanocne

Nigdy nie byłam orłem, jeśli chodzi o wymyślanie kreatywnych zabaw dla dzieci. Sama lubię ciekawostki więc z tym jest trochę lepiej niż z wymyślaniem zabaw, za to kocham czytać, również literaturę dziecięcą i to mnie uratowało. Natknęłam się na fantastyczną książkę i bynajmniej nie jest to książka o Wielkanocy, ale ów pozycja zainspirowała mnie do tego wpisu, tak na wypadek gdyby byli tacy jak ja, co mają problem z wymyśleniem atrakcyjnych zabaw dla dzieci.

Książka o której mowa to: Jajo, jajka w gnieździe i kosmosie, czyli kogel-mogel dla dociekliwych.

Sama pozycja to zbiór informacji na temat jaj. Ale (!) znajdziemy w niej również wiele ciekawostek na temat jajek, eksperymentów, które możemy wykonać z dziećmi w domu oraz odrobinę historii, sztuki czy architektury. Siłą rzeczy jest też sporo na temat zdobienia jaj, oraz tego skąd taki zwyczaj się wywodzi. 

Moimi ulubionymi ciekawostkami na temat jaj z tej fantastycznej książki są:

• Alfred Hitchcock bał się jaj i miał totalna awersję na kształty opływowe do tego stopnia że nie mógł patrzeć na kobiety ciężarne włączając w to swoją żonę.
• najmniejsze jajko znosi koliber i takie jajo jest wielkości tik taka.
• jajecznicą ze strusiego jaja może się najeść nawet 10 osób.

Idąc za ciosem postanowiłam znaleźć jeszcze kilka ciekawostek na temat jaj:

• Araucana jest to gatunek kur pochodzących z Chile, które znoszą jajka o niebieskim kolorze.
• surowe jajko stacza się z górki szybciej niż ugotowane.
• srebrne sztućce w kontakcie z żółtkiem jaja natychmiast czernieją.
• istnieją sskaki, które również znoszą jaja. Są to dziobak i kolczatka żyjące w Australii.
• w czasie wysiadywania kura obraca jajko nawet 50 razy (ma to na celu uniknięcie przyklejenia sie żółtka do skorupki).
• w Chinach produkuje się "podrabiane" jajka wykorzystując mieszankę żywicy, koagulantów, skrobi i barwników i całość zamykając sztucznej skorupce.

Jakie jajka najlepiej wybierać?

Znakowanie jajek. Na jajka kupczych zawsze znajduje się pakiet informacji dotyczących m.in. sposobu chowu kur, przez które jajka zostały zniesione.

• 0 to jaja z chowu ekologicznego,
• 1 to jajka z chowu na wolnym wybiegu,
• 2 to jajka z chowu ściółkowego,
• 3 to jajka z chowu klatkowego.

Najlepiej jest wybierać jajka z oznaczeniem 0 lub 1. Czy kolor skorupki ma znaczenie? Nie. Kolor skorupki skorelowany jest jedynie z rasa kur. 

Jak zdobić jaja wielkanocne? Pisanki, malowanki, kraszanki...

Tradycja zdobienia jaj wywodzi się z wierzeń ludowych oraz religijnych. Kiedyś Kościół święcił jajka tylko w kolorze czerwonym, kolor ten miał symbolizować krew Jezusa. Dziś forma zdobienia ani kolor nie ma takiego znaczenia, jednak ważne jest żeby ten symbol płodności i nowego życia znalazł się w koszyczku i na stole wielkanocnym. Metod zdobienia jaja jest wiele i często wiąża się one z regionem Polski. 

W zależności od techniki zdobienia wyróżniamy:

• Drapanki, które powstają przez drapanie ostrym narzędziem zewnętrznej barwionej skorupki jajka. Tą technikę spotkamy głównie w Polsce i Austrii.
• Kraszanki (nazywane też malowankami lub byczkami) powstają na skutek gotowania jajka w naturalnie barwionym wywarze. Kolory nuzyskiwano w naturalny sposób, dodając różne rośliny do wywaru.

  Kolor żółty otrzymywano poprzez moczenie jaj w łupinach cebuli.
  Kolor zielony sporządzany był z naparu pokrzywy.
  Kolor czerwony uzyskiwano z wywaru z czarnego bzu czy kory dębowej.
  Kolor fioletowy pochodził z wywaru liści ciemnej malwy.
  Kolor czarny otrzymywano dzięki korze olchy czy liściom klonu czarnego.
  Do dekoracji pisanek wykorzystywano również cynamon, atrament, kawa.

• Pisanki przyjmują różne barwy. Otrzymujemy je rysując (dawniej: pisanie) na skorupce gorącym roztopionym woskiem, a następnie zanurzenie jajka w barwniku. Do rysowania wykorzystywano szpilki igły, , kozików, szydła, drewienka, słomki i inne cienkie, ostre narzędzia. 
• Oklejanki (naklejanki) są przyozdobione sitowiem, płatkami bzu, skrawkami kolorowego, błyszczącego papieru, tkaniny, również nicią lub włóczką wełnianą itp. Metoda polega na naklejeniu na skorupkę różnych w/w elementów.
• Nalepianki – popularne zwłaszcza w okolicach Łowicza. Powstają przez ozdabianie skorupki jajka różnobarwnymi wycinankami z papieru.

 Dziś do zdobienia jaj mocno wyszedł nam naprzeciw przemysł. Niestety formy i rozwiązania oferowane przez masówkę jawią się jako "odpustowe" i tandetne. Np. plastikowe wzory obkurczające się na jajku pod wpływem wrzątku. Dlatego szczerze zachęcamy, aby pochylić się z dziećmi w domu nad powrotem do tradycyjnych metod lub postawieniu na alternatywne formy zdobienia jaj. Oto kilka przykładów które możemy wykorzystać z naszymi podopiecznymi w czasie Świąt Wielkiejnocy.

Malowanie jaj z najmłodszymi:

W celu estetycznego malowania jaj z najmłodszymi można użyć farb i mazaków. Ugotowane na twardo jajka, lub zaimpregnowane wydmuszki możemy oznaczać stemplany z własnych dłoni np. zostawiając ślady kciuka lub innego palca, następnie dorabiając do niego szczegóły już pisakiem. W celu naniesienia na skorupkę jaja ciekawej struktury z farby możemy też wykorzystać gąbkę lub folię aluminiowa. Malując pisanki z małymi dziećmi nie skupiajmy się raczej na detalu a na ciekawej formie pokrycia kolorem całości jaja. 

Ze starszymi dziećmi możemy do dekoracji jaj wykorzystać kolorowe serwetki albo dziurkacze ozdobne. W tym celu musimy się zaopatrzyć w w/w serwetki, klej do decoupage'u, pincetę, nozyczki. Możemy też wykorzystać dziurkacz ozdobny lub zwykły oraz kolorowy papier, a wzwory na jajkach będa stworzone z naklejonyc elementów. 

4 proste eksperymenty z użyciem jajka, które możesz zrobić z dzieckiem w domu.

1. Jak rozpoznać jajko ugotowane od surowego?

To bardzo prosty eksperyment. Czego potrzebujemy do przeprowadzenia tego eksperymentu? Dwóch jajek: surowego i ugotowanego na twardo oraz równej powierzchni. Zanim zaczniemy eksperyment z jajem, możemy naszym naukowcom dać dokładnie obejrzeć jajka, zgadać je, zważyć itp. Na czym polega eksperyment? Zakręcamy jajkiem i ot co się dzieje? Surowe jajko się wyhamowuje tj. nie chce się kręcić natomiast ugotowane ładnie się kręci wg własnej osi. Dlaczego tak się dzieje? W jajku znajdują się sznury białkowe, których zadaniem jest utrzymywanie żółtka z tarczą zarodkową w jednej pozycji. Po ugotowaniu sznury te tracą swoja funkcjonalność. W trakcie kręcenia surowym jajkiem sznury te wyhamowują pęd kręcenia w celu zapewnienia bezpieczeństwa dla żółtka. 

2. Zbadaj wytrzymałość skorupki jajka.

Czego potrzebujemy do tego eksperymentu? Kurzego jajka oraz bardzo dużej ilości siły. Na czym polega eksperyment? Na próbie zmiażdżenia jaja w pozycji pionowe. Skorupka jajka jest na tyle wytrzymała, że możemy nawet chodzić po jajkach nie miażdżąc ich. Warunkiem jest przyłożenie siły do jajka w pozycji pionowej. Do eksperymentu możemy wykorzystać albo całe surowej jaja albo skorupki po jajkach, ważne jest aby to były w miarę równe połówki. Wtedy możemy na nich poustawiać wspólnie z dziećmi różne przedmioty zaczynając od np. książek, sukcesywnie dodając kolejne "ciężarki".

3. Jak rozpuścić skorupkę jajka?

Z jednej strony skorupka jaja jest niezwykle wytrzymała (w końcu jej celem jest ochrona zarodka), z drugiej zaś strony łatwo możemy ją.. rozpuścić. A co będzie efektem końcowym takiego eksperymentu? Jajko podtrzymywane tylko przez membranę, sprawiające wrażenie jakby było gumowe. Jak otrzymać takie jajko? Zadanie jest bardzo proste. Wystarczy jajko przez ok. 10 godzin moczyć w szklance wypełnionej octem. (uwaga! takie jajko nie nadaje się już do spożycia).

4. Jak zamknąć jajko w butelce?

Co nam potrzebne do eksperymentu? Ugotowane na twardo i obrane ze skorupki jajko, pusta szklana butelka, zapałka. Co chcemy zrobić? Zamknąć jajko w butelce bez uszkodzenia jego struktury. Najpierw w celu sprawdzenia czy jest to możliwe, możemy spróbować je wcisnąć od góry. To się raczej nie uda:). Co zatem należy zrobić? Wrzucić do butelki zapaloną zapałkę i przykryć otwór butelki jajkiem, wówczas jajko zostanie wessane do butelki.